Raad van State

Geschiedenis van de gebouwen

De Raad van State is gevestigd in zes gebouwen gelegen tussen de Wetenschapsstraat, de Jacques de Lalaingstraat en de Aarlenstraat, in de Leopoldswijk, thans een kantoorwijk (Europese Instellingen, ministeries, ...) maar in de XIXe eeuw een wijk waar de aristocratie woonde.

Het officiële adres is Wetenschapsstraat 33, 1040 Brussel. Dit oud herenhuis, dat "Paleis van de Markies van Assche" wordt genoemd, is de zetel van de Raad van State sedert 1948. De eerste eigenaar was immers een van de zestien rijkste Belgen van de XIXe eeuw: Théodore-Charles-Antoine, graaf VANDERNOOT en Markies van Assche. Het werd tussen 1858 en 1860 ontworpen en gebouwd door de beroemde architect A. Balat, die ook de architect was van de heropbouw van het Koninklijk Paleis te Brussel en van de serres van Laken. Dit herenhuis was toen het grootste gebouw van de wijk met een voorgevel waarvan de gelijkenis met het Palazzo Farnese (Paleis van Paus Paulus III) te Rome frappant is.

Tussen 1901 en 1909 was het Paleis van Assche de woonplaats van leden van de koninklijke familie, Prins Albert en Prinses Elisabeth, het latere koningspaar. Hier zagen de latere Koning Leopold III en de latere Regent Karel het levenslicht. Een gedenkplaat in de erehal herinnert aan die gebeurtenissen. In de jaren 1930 was het herenhuis eveneens de residentie van ambassadeurs van de Verenigde Staten.

Aan de eretrap en op de eerste verdieping is de oorspronkelijke decoratie in neo-Lodewijk XIV-stijl, bewaard gebleven.

Bijzonder opmerkelijk zijn:

het kantoor van de Eerste Voorzitter, dat oorspronkelijk een van de salons van het Paleis was, met aan het plafond schilderijen van Charles Chaplin (1862), in die tijd een zeer bekend Frans schilder, die werkte voor de Franse aristocratie van het tweede Keizerrijk (Napoleon III) in de stijl van de XVIIIe eeuw (engeltjes), alsook een reusachtige kristallen luchter;
de voormalige balzaal van het Paleis, die lange tijd de zaal van de Algemene Vergaderingen van de Raad van State was en eveneens een kristallen luchter heeft, een ruimte voor een kamerorkest (balustrade) en twee moderne wandtapijten van de firma P. De Wit te Mechelen, met als thema de Waalse Provincies en de Vlaamse Provincies met hun geschiedenis en legendes;
de oude bibliotheek, oorspronkelijk de bibliotheek van Prins Albert, in neo-Vlaamse Renaissancestijl (schoorsteen).

Het Paleis van Assche is beschermd als historisch monument.

Sedert 1995 is de Raad van State eveneens gevestigd in het gebouw Wetenschapsstraat 35, het "Huis Loewenstein". Dat gebouw is het herenhuis dat in 1919-1920 is gebouwd voor de financier A. Loewenstein door de Franse architect Sigwalt, in de beaux-arts-stijl die furore maakte in Parijs in het begin van de XXe eeuw (bijvoorbeeld Hôtel Lutetia aan de Boulevard Raspail). Dit herenhuis is lange tijd de zetel van de Ambassade van Nederland geweest. De openbare terechtzittingen van de afdeling Bestuursrechtspraak vinden thans plaats in verscheidene grote salons, de eetkamer en de plechtige zaal van het herenhuis (zie de houten decoratie in neo-XVIIIe eeuwse stijl).

A. Loewenstein was een grote financier aan het begin van de XXe eeuw, met belangen in de nijverheid van synthetisch textiel (Fabelta in Tubeke), maar hij was ook betrokken bij een poging om de meerderheid te verwerven van de aandelen van de "Bank van Brussel", deze keer evenwel zonder succes. Als amateur van racepaarden liet hij paardenstallen bouwen op het binnenplein van het gebouw.

In juli 1928 is hij plotseling en in vreemde omstandigheden "verdwenen" toen hij in zijn privé-vliegtuig, een Fokker FVII, terugkwam van een financiële conferentie in Londen.

De Raad van State is gevestigd in deze twee historische gebouwen maar ook in een aantal moderne gebouwen.

Zo bevindt zich sedert 1996 achteraan in het gebouw Aarlenstraat 94-102 de nieuwe plechtige zaal waarin gehouden worden plechtige zittingen (bijvoorbeeld: eedaflegging en installatie van magistraten en assessoren), openbare zittingen (bijvoorbeeld: voordracht van magistraten, assessoren en griffiers voor vacante ambten) alsook gewone zittingen (bijvoorbeeld: oprichting en verslaglegging van commissies zoals de commissie voor het beslechten van proceduremoeilijkheden en de commissie van verslaglegging; kwesties betreffende het personeel) van de Algemene Vergadering van de beide afdelingen van de Raad van State.